Bankructwo firmy - co oznacza i kiedy można ogłosić?

2021-10-18 | aktualizacja: 2025-07-29

Spis treści

1. Czym jest upadłość firmy i kiedy można ją ogłosić?
2. Ogłoszenie upadłości firmy – jak wygląda ten proces?
3. Bankructwo kontrahenta – co dalej?
4. Konsekwencje bankructwa firmy
5. Jak się uchronić przed niewypłacalnością potencjalnego kontrahenta?
6. Jakie informacje zawiera Raport BIG InfoMonitor o przedsiębiorcy?

Bankructwo firmy z prawnego punktu widzenia oznacza upadłość przedsiębiorstwa. Gdy taki stan dotknie kontrahenta B2B, ma on przełożenie na proces windykacji należności przez wierzycieli. Wyjaśniamy, jakie są przesłanki do ogłoszenia upadłości firmy, jakie są jej konsekwencje i jak w takiej sytuacji wyglądają szanse na odzyskanie zaległych środków.

Nietrafione inwestycje, niewypłacalni partnerzy biznesowi, niewłaściwa strategia zarządzania ryzykiem — na skutek splotu niekorzystnych okoliczności nawet świetnie prosperujące przedsiębiorstwo może popaść w długi.

Gwałtownie przyrasta liczba przedsiębiorstw, które oceniają, że istnieje realne ryzyko zamknięcia lub upadłości ich biznesów. Firmy boją się o siebie, ale też o kontrahentów. Te obawy potwierdzają statystyki GUS. W III kwartale 2024 r. liczba upadłości przedsiębiorstw była wyższa o niemal 20% w porównaniu z tym samym okresem roku poprzedniego¹.

Gdy przejściowe kłopoty finansowe stają się powoli trudną codziennością, kolejni wierzyciele wpisują dane przedsiębiorcy do rejestru dłużników BIG, a wysiłki w celu poprawy sytuacji nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, wiele podmiotów rozważa ogłoszenie upadłości firmy. Ten radykalny krok jest jednak rozwiązaniem ostatecznym, które niesie za sobą bardzo poważne konsekwencje.

Czym jest upadłość firmy i kiedy można ją ogłosić?

Bankructwo firmy to niemożność regulowania swoich zobowiązań względem wierzycieli. Zgodnie z domniemaniem wskazanym w ustawie z dnia 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe do niewypłacalności dochodzi, jeśli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące (licząc od dnia spłaty zobowiązań Dłużnicy - osoby prawne lub jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznała zdolność prawną, stają się niewypłacalne także wtedy, gdy ich zobowiązania pieniężne przekraczają wartość ich majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.

Ogłoszenie upadłości firmy – jak wygląda ten proces?

Ogłoszenie upadłości firmy wymaga wszczęcia postępowania w rejonowym sądzie gospodarczym właściwym dla miejsca prowadzenia działalności. Wniosek o jego rozpoczęcie – w ciągu 30 dni od dnia, w którym wystąpiła przesłanka do ogłoszenia upadłości – może złożyć jedynie uprawniony podmiot. Może być to jednak nie tylko członek zarządu zadłużonej spółki, ale także wierzyciel. Dokument powinien zawierać:

• imię i nazwisko dłużnika, jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym;

• informacje o miejscu – głównym ośrodku działalności dłużnika;

• informacje o okolicznościach uzasadniających złożenie wniosku i ich uprawdopodobnienie;

• informację o tym, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu, prawu innego państwa członkowskiego, systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych;

• informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 623, 1798 i 2217).

Jeśli wnioskodawcą jest dłużnik, powinien dołączyć do wniosku:

• wykaz majątku wraz z wyceną wartości poszczególnych składników;

• bilans wykonany na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku;

• listę wierzycieli wraz ze szczegółami danymi i kwotami wierzytelności;

• oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;

• listę podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika;

• listę tytułów egzekucyjnych i tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;

• informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów i innych zabezpieczeń;

• informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów (jeśli) są ustanowieni;

• informację o tym, czy w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

- wnioskodawca: zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników, lub

- wnioskodawca osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub

- sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.

Co ważne, złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie jest jedynie uprawnieniem dłużnika, ale jego ustawowym obowiązkiem. Jeśli go nie dopełni, naraża się na konsekwencje w postaci odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie. Może być to orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, a nawet odpowiedzialność karna.

Bankructwo kontrahenta – co dalej?

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości firmy to dopiero początek całego procesu. Kolejne etapy mogą potrwać kilka – kilkanaście tygodni. W tym czasie sąd z pomocą Tymczasowego Nadzorcy Sądowego (TNS) dokładnie zbada sytuację dłużnika, przesłanki do ogłoszenia upadłości, ustali wartości majątku przedsiębiorstwa i oszacuje koszty postępowania upadłościowego.

Konsekwencje bankructwa firmy

Choć ogłoszenie upadłości firmy pomoże przedsiębiorstwu wyjść z potężnych kłopotów finansowych, cena za poprawę sytuacji może być naprawdę wysoka. Jeśli sąd ogłosi upadłość, upadły straci kontrolę nad majątkiem, a przejmie ją syndyk. Po upłynnieniu masy upadłościowej (poszczególnych elementów majątku firmy) dokona także podziału środków finansowych pomiędzy wierzycieli. W przypadku spółek prawa handlowego zakończenie postępowania upadłościowego oznacza zazwyczaj wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru KRS.

Jak się uchronić przed niewypłacalnością potencjalnego kontrahenta?

Nawiązanie współpracy z niewypłacalnym kontrahentem lub takim, który już jest na skraju niewypłacalności, to dla przedsiębiorcy ogromne ryzyko. Przedłużające się, regularne opóźnienia w płatnościach mogą poważnie zaszkodzić pozycji firmy na rynku, zaburzyć jej płynność finansową i pogorszyć wizerunek terminowego płatnika względem dostawców i kontrahentów. Dlatego aby uniknąć takiego scenariusza, warto przed nawiązaniem współpracy dogłębnie zweryfikować wypłacalność potencjalnego kontrahenta. To bardzo istotny element odpowiedzialnej polityki zarządzania ryzykiem finansowym w korporacji.

Skutecznym sposobem na sprawdzenie wiarygodności płatniczej potencjalnego kontrahenta może być wygenerowanie Raportu o Firmie na jego temat. To dokument, który można pobrać z Biura Informacji Gospodarczej BIG InfoMonitor.

BIG InfoMonitor, działając na podstawie Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (tzw. Ustawa o BIG), przyjmuje, przechowuje i udostępnia informacje o przeterminowanym zadłużeniu osób i firm (informacje negatywne) oraz informacje o zobowiązaniach płaconych w terminie (informacje pozytywne). Jako jedyny BIG w Polsce udostępnia również przedsiębiorcom dane pochodzące z Biura Informacji Kredytowej i Związku Banków Polskich. W ubiegłym roku z BIG InfoMonitor pobrano ponad 3 mln raportów na temat kondycji finansowej przedsiębiorców.

Jakie informacje zawiera Raport BIG InfoMonitor o przedsiębiorcy?

Raport BIG InfoMonitor o przedsiębiorcy jest dokumentem, którego zawartość jest ściśle dostosowywana do potrzeb klientów korporacyjnych. Mogą w nim zostać zawarte:

• pozytywne i negatywne informacje gospodarcze, czyli dane na temat długów oraz terminowo spłaconych zobowiązań danego podmiotu – pozyskane z baz BIG InfoMonitor, BIK oraz ZBP,

• informacje na temat wysokości długu/spłaconego zobowiązania,

• dane ewentualnych wierzycieli (jeśli nie zostały zastrzeżone).

Podstawowe informacje opisane powyżej mogą zostać wzbogacone o dodatkowe elementy. W kontekście weryfikacji, czy wobec kontrahenta toczy się postępowanie upadłościowe, znaczenie ma przede wszystkim wywiad gospodarczy. Uwzględnia on weryfikację danych rejestrowych firmy (np. w KRS, CEIDG czy REGON), jak również z giełd wierzytelności, białej listy VAT czy list sankcyjnych, jak również powiązań osobowych i kapitałowych przedsiębiorstwa. Daje on szybką i przejrzystą informację odnośnie do tego, czy firma jest w stanie upadłości lub przechodzi postępowanie naprawcze. Dodatkowo za pośrednictwem BIG InfoMonitor można sprawdzić status kontrahenta także w KRZ – jeśli wobec podmiotu wszczęto postępowanie upadłościowe, to można się tego dowiedzieć.

Weryfikacja potencjalnego partnera B2B w tym zakresie może zostać zautomatyzowana, co jest szczególnie istotne dla dużych podmiotów współpracujących z setkami lub tysiącami kontrahentów. Korporacje mają możliwość „zaciągania” danych pozyskanych w ramach współpracy z BIG InfoMonitor bezpośrednio do swoich systemów CRM, BI i podobnych za pośrednictwem API. W efekcie sprawdzenie poszczególnych firm przebiega szybko, a zarazem dokładnie. Podejmowane decyzje o podpisaniu kontraktu czy udzieleniu kredytu kupieckiego są dzięki temu trafniejsze i wiążą się z niższym ryzykiem finansowym.

Aby zapoznać się z pełnym portfolio narzędzi wspierających korporacje w zarządzaniu ryzykiem, warto skontaktować się z doradcą BIG InfoMonitor. Rozwiązania dla dużych podmiotów są opracowywane indywidualnie.