Analiza PEST, czyli analiza makrootoczenia Twojej firmy

2023-03-22

Spis treści

1. Jak wykonać analizę polityczną?
2. Co powinna zawierać analiza ekonomiczna?
3. Jakie czynniki powinny się znaleźć w analizie społecznej?
4. Jakie czynniki technologiczne brać pod uwagę?
5. Jak wykonać analizę PEST?
6. Czy warto robić analizę PEST?

Analiza PEST to narzędzie używane w zarządzaniu strategicznym, które służy do identyfikowania i analizowania czynników zewnętrznych mających wpływ na biznes lub organizację. Żaden biznes nie działa w próżni, a tradycyjny model biznesowy zazwyczaj nie uwzględnia czynników niezależnych, czyli właśnie otoczenia. PEST jest świetnym uzupełnieniem tradycyjnych sposobów opisu modelu biznesowego.

Oczywiście analiza PEST nie pomoże w przewidzeniu takich sytuacji jak pandemia covid czy wojna w sąsiednim kraju, ale przy mniej drastycznych wydarzeniach, pomaga podejmować strategiczne decyzje. Dlatego dobrym pomysłem jest powtarzanie analizy PEST co najmniej raz w roku.

PEST to P- political, E - Economic, S - Social, T- technological. Analiza polega na ocenie tych czynników i ich wpływu na dany biznes. Takie ćwiczenie pomaga zrozumieć, jakie czynniki mogą wpłynąć na sukces lub porażkę, a tym samym pomaga podejmować decyzje strategiczne.

Jak wykonać analizę polityczną?

Analiza polityczna jest jedną z najważniejszych w ramach PEST, ponieważ to decyzje polityczne bardzo często wpływają lub wręcz kształtują czynniki ekonomiczne i społeczne oraz w mniejszym stopniu także na technologiczne. Czynniki polityczne są bardzo istotne, ale też najtrudniejsze, ponieważ trudno przewidzieć decyzje polityczne.

• Tę część analizy PEST można potraktować bardzo szeroko i uwzględnić w niej m.in.:
• Stabilność polityczną kraju i jego pozycję na arenie międzynarodowej
• Analizę obietnic wyborczych partii rządzącej i stopień ich realizacji
• Proces legislacyjny (np. ilość i szybkość wdrażania ustaw i rozporządzeń)
• Kwestie bezpieczeństwa zarówno kraju regionu jak i cyber bezpieczeństwa i poziomu korupcji i przestępczości

Przykład: najbardziej spektakularną decyzją polityczną w ostatnich latach, która miała wpływ na wiele firm w Polsce było wprowadzenie zakazu handlu w niedzielę.

Co powinna zawierać analiza ekonomiczna?

W analizie ekonomicznej warto zawrzeć informacje dotyczące sytuacji gospodarczej kraju i regionu, w którym firma działa. W zależności od rodzaju działalności będą to takie wskaźniki jak: poziom stóp procentowych, inflacja, PKB, stopa bezrobocia, podatki i polityka fiskalna, kursy walut, poziom nakładów na opiekę zdrowotną czy poziom nakładów na kulturę, oświatę i naukę.

Ilość danych, które bierzemy pod uwagę w takiej analizie, zależy od profilu danej firmy, zakład fryzjerski może zbierać ich mniej i nie musi monitorować np. kursu walut, z kolei firma logistyczna, która działa również w sąsiednich pastwach, w swojej analizie powinna uwzględnić także czynniki PEST tamtych krajów, a w przypadku operowania na terenie Unii Europejskiej - także trendy w polityce gospodarczej całej wspólnoty.

Przykład: Największy wpływ w 2022 i 2023 roku na biznes działający w Polsce ma poziom inflacji i kursy walut.

Jakie czynniki powinny się znaleźć w analizie społecznej?

Analiza społeczna to nie tylko demografia kraju lub regiony w których działa firma, ale także świadomość zdrowotna, tradycje, styl życia czy poziom wykształcenia. Warto uwzględnić w niej również zmiany w preferencjach konsumentów takie jak wzrost zainteresowania zdrowym stylem życia, work life balance, zainteresowanie ekologią. Warto zawrzeć w niej także zmiany w zasiłkach społecznych czy prawie pracy, ponieważ wywierają one znaczący wpływ na postawy konsumenckie.

Przykład: w przeszłości ważnymi zmiennymi, które miały istotny wpływ na firmy w Polsce, były m.in. wprowadzenie zasiłku 500+ czy wydłużenie urlopów macierzyńskich. Obecnie planowaną zmianą, której warto się przyglądać, jest skrócenie podstawowego wymiaru czasu pracy z 40 do 35 godzin tygodniowo.

Jakie czynniki technologiczne brać pod uwagę?

Czynniki technologiczne wpływają na branżę, w której działa firma. Obecnie czynniki te są jednymi z najważniejszych w analizie PEST. Przy ich analizowaniu należy wziąć pod uwagę takie aspekty jak:

• Postęp w dziedzinie sztucznej inteligencji AI, uczenia maszynowego, automatyzacji
• Rozwój technologii cyfrowych: chmura obliczeniowa, blockchain, IoT (internet rzeczy)
• Postęp w dziedzinie energii odnawialnej i technologii recyklingowych
• Rozwój e-commerce i innych platform handlowych on-line

Przykład: największy wpływ na prowadzenie biznesu w ostatnich latach miał rozwój e-commerce. Obecnie jest to AI, czyli sztuczna inteligencja, której wpływ na wszystkie dziedziny życia i biznes porównuje się do rewolucji, którą wywołało upowszechnienia się Internetu. Z tą różnicą, że nastąpi to ciągu kilku do kilkunastu miesięcy.

Jak wykonać analizę PEST?

Analizę PEST należy wykonać zgodnie z prostą 3 stopniową procedurą

1. Zbieranie danych (publikacje prasowe, rządowe, analizy, raporty)
2. Ustalenie wpływu każdego z czynników na funkcjonowanie organizacji – np. w skali punktowej, gdzie 1 to jest mały wpływ a 5 znaczący
3. Określenie relacji między firmą a makro otoczeniem - zidentyfikowanie szans i zagrożeń na podstawie analizy czynników

Do ostatecznej analizy wyżej wymienionych czynników można zastosować np. analizę SWOT. Jeśli chodzi o narzędzia, można wykorzystać również schematy drzew decyzyjnych.

Czy warto robić analizę PEST?

Analizę PEST wykonuje każdy zarząd czy właściciel firmy, nawet jeśli nie wie, że czynniki które analizuje, są elementami PEST. Uwzględnianie powyższych czynników jest immanentnym elementem prowadzenia każdego, nawet najmniejszego biznesu. Warto pochylić się nad PEST i co najmniej raz w roku wykonać ją np. zgodnie z podanymi wyżej krokami. Pozwala to firmie w odpowiednim momencie wykryć szanse i zagrożenia dla prowadzonej działalności gospodarczej.