Weksel in blanco z deklaracją wekslową - co musisz wiedzieć?

2023-03-16

Spis treści

1. Jakie są elementy weksla in blanco?
2. Co to jest deklaracja wekslowa?
3. Jaki może być okres ważności weksla in blanco?
4. Kiedy weksel in blanco jest nieważny?
5. Ryzyko związane z wekslem in blanco

Weksel in blanco z deklaracją wekslową to forma pieniądza papierowego, który jest używany jako forma zabezpieczenia transakcji finansowej. Weksel in blanco oznacza, że jest on wolny od wszelkich wpisów (np. kwoty albo osoby) i może być wypełniony w dowolnym momencie przez osobę, która go posiada.

Jak nietrudno się domyśleć, taki weksel jest bardzo wygodny dla osoby lub instytucji, która pożycza w ten sposób (na weksel) komuś pieniądze, lecz obciążony ryzykiem dla tych, którzy zobowiązują się do jego spłacenia.

W Polsce taką formę weksla najczęściej można spotkać przy zaciąganiu pożyczek czy kredytów. Stanowi on często dodatkowe zabezpieczenie przy kredycie hipotecznym, ponieważ daje on bankowi możliwość szybszego i prostszego wyegzekwowania należności niż na podstawie hipoteki. Taką formę zabezpieczenia stosują też firmy leasingowe czy faktoringowe. Może też zabezpieczać transakcję handlową pomiędzy dwoma podmiotami gospodarczymi. Osoba prywatna może wekslem zabezpieczyć pożyczkę czy wynajem mieszkania.

Jakie są elementy weksla in blanco?

Ponieważ weksel in blanco jest wekslem niepełnym, najpierw należy wiedzieć, jakie elementy powinien zawierać pełny.

Weksel musi zawierać określone elementy, aby być ważnym i mógł być przedstawiony do zapłaty.

1. nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;
2. przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;
3. oznaczenie terminu płatności;
4. oznaczenie miejsca płatności;
5. nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
6. oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;
7. podpis wystawcy weksla.

Weksel in blanco to rodzaj weksla, który w momencie wystawienia nie zawiera części danych, przede wszystkim kwoty. Jednak bez podpisu wystawcy weksla, trasata (osoby zobowiązującej się do zapłacenia weksla) oraz poręczyciela - weksel in blanco nie będzie ważny.

Ponieważ w wekslu tym nie ma części danych, dlatego ważnym elementem uzupełniającym jest umowa, która wiąże obie strony i uzupełnia informacje o tym, w jaki sposób weksel będzie mógł zostać uzupełniony, umowa ta nazywa się deklaracją wekslową. Sporządzenia weksla, w tym również weksla in blanco, nie wymaga obecności notariusza ani specjalnych blankietów urzędowych.

Co to jest deklaracja wekslowa?

Deklaracja wekslowa to oświadczenie wystawcy weksla, w którym potwierdza on swoje zobowiązanie do zapłaty określonej kwoty na rzecz osoby, która jest właścicielem weksla. Deklaracja wekslowa jest niezbędnym elementem weksla in blanco i musi być zawarta w jego treści, aby weksel mógł być ważny i przedstawiony do zapłaty. Dopiero kiedy wszystkie elementy weksla in blanco zostają uzupełnione, to staje się on zwykłym wekslem, który może zostać zrealizowany

Deklaracja wekslowa powinna zawierać jasne i precyzyjne informacje o zobowiązaniu wystawcy do zapłaty określonej kwoty. Deklaracja ta powinna być podpisana przez wystawcę i powinna być czytelna i niepodważalna.

Musi ona zawierać takie informacje, jak:

• data zawarcia umowy, która musi być taka sama, jak data wystawienia weksla;
• dane osobowe każdej ze stron,
• oświadczenie, w którym dłużnik deklaruje oddanie weksla wierzycielowi;
• zobowiązanie, w którym wierzyciel deklaruje oddanie weksla dłużnikowi zaraz po spłacie zobowiązania;
• podpisy każdej ze stron.

Deklaracja taka jest osobnym dokumentem i nie może stanowić ani części weksla, ani części umowy, której weksel dotyczy.

Jaki może być okres ważności weksla in blanco?

Zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego, weksel jest ważny przez 3 lata od daty jego wystawienia, chyba że w wekslu jest wskazana inna data ważności. Po upływie tego okresu weksel traci ważność i nie może być przedstawiony do zapłaty.

Należy pamiętać, że powyższe przepisy dotyczą weksli wystawionych w Polsce. W innych krajach mogą obowiązywać inne przepisy dotyczące ważności weksli. W niektórych krajach weksel może być ważny przez określony czas, np. 6 lub 12 miesięcy, podczas gdy w innych krajach nie ma ograniczeń czasowych dotyczących ważności weksla. W niektórych przypadkach weksel może zostać wystawiony na określony termin, np. na 3 lub 6 miesięcy, a po tym terminie staje się nieważny.

Warto pamiętać, że każdy weksel - w tym również weksel in blanco - jest prawem majątkowym, czyli działa również po śmierci wystawcy.

Kiedy weksel in blanco jest nieważny?

Podstawą unieważnienia weksla jest wypełnienie go niezgodnie z deklaracją wekslową. Nieważny będzie też weksel sfałszowany. Kolejnymi okolicznościami są: zrzeczenie się roszczeń przez wierzyciela, zawarcie z nim ugody oraz przedawnienie weksla.

Warto dodać, że w Polsce weksel in blanco przedawni się po upływie 3 lat, licząc od dnia, w którym wierzyciel wpisał płatność na wekslu.

Ryzyko związane z wekslem in blanco

Weksle są zobowiązaniem „abstrakcyjnym” czyli oderwanym od pierwotnego zobowiązania. W praktyce oznacza to, że jeśli ktoś chce uzyskać zapłatę z weksla w sądzie w trybie nakazowym, to sąd nie bada czy zobowiązanie jest uzasadnione. Sąd bada jedynie czy weksel został wystawiony zgodnie z zasadami prawa wekslowego.

Oczywiście można się bronić, przed nieuczciwością, jeśli weksel jest np. nieprawdziwy, Jednak jest to długa droga najeżona kosztami i koniecznością przedstawienia świadków.

Weksel in blanco może być” indosowany”: czyli wręczony do realizacji innej osobie. Wystarczy, że na wekslu wierzyciel napisze: „ustępuję na zlecenie", wpisze imię i nazwisko lub nazwę nowego indosanta, podpisze się i wręczy dokument kolejnemu właścicielowi. Dłużnik nie musi o tym wiedzieć.

Ryzyko oszustwa w przypadku weksla in blanco jest wyższe niż w przypadku innych rodzajów, ponieważ w tym zazwyczaj nie ma wpisanej kwoty, więc nieuczciwa osoba może wpisać inną kwotę. Ryzyko rośnie, jeśli do weksla nie została załączona deklaracja wekslowa albo została zgubiona lub zniszczona, ponieważ jej brak nie unieważnia weksla in blanco.