Przejęcie firmy za prywatne długi właściciela – czy to możliwe?

2021-04-27

Pan Andrzej prowadzi niewielką firmę handlową. Na skutek niekorzystnego splotu okoliczności mężczyzna stracił płynność finansową i popadł w potężne długi. Czy z powodu prywatnego zadłużenia komornik może przejąć jego firmę? Podpowiadamy.

Kilkanaście miesięcy temu pan Andrzej stracił dobrze płatną pracę na etacie. Jedynym źródłem dochodów stała się dla niego otwarta kilka miesięcy wcześniej firma handlowa. Niestety jako „nowa” na rynku nie przynosiła imponujących dochodów. Nie mogąc znaleźć kolejnej posady, mężczyzna stracił płynność finansową i popadł w długi. Na jego koncie zagościł komornik, a miejsce spokojnego snu zajęły stres i frustracja. Jedną z jego największych obaw stała się bowiem wizja utraty firmy. Czy z powodu prywatnego zadłużenia komornik może przejąć firmę pana Andrzeja?

Przejęcie firmy – co to oznacza w praktyce?

Dla większości przedsiębiorców, którzy zmagają się z prywatnymi długami, najczarniejszym scenariuszem jest ten, w którym ich firmę, często budowaną latami, przejmuje komornik. Czym tak naprawdę jest przejęcie firmy? Czy określenie to oznacza brak dostępu do firmowego kapitału, zmianę właściciela podmiotu lub brak możliwości prowadzenia firmy w przyszłości? Pod pojęciem przejęcia firmy mieści się zazwyczaj przejęcie składników majątku firmy osoby zadłużonej, w tym także środków zgromadzonych na firmowym koncie. Pozyskane w ten sposób aktywa (spieniężone) posłużą na spłatę roszczeń w stosunku do wierzyciela.

Przejęcie firmy a prywatne długi przedsiębiorcy

Zgodnie z zapisami Kodeksu postępowania cywilnego komornik może zająć wszystkie rachunki (w bankach i SKOK-ach), których właścicielem jest dłużnik. Odpowiedzialność przedsiębiorcy za prywatne długi zależy więc od formy prawnej prowadzonej przez niego firmy.

Jeśli pan Andrzej prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, komornik będzie miał prawo zająć jego prywatne i firmowe konto. W kontekście prawno-podatkowym właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej jest bowiem tożsamy ze swoją firmą. W takich okolicznościach środki zgromadzone na firmowych kontach są traktowane jako należące do dłużnika.

Co ważne, w przypadku zajęcia środków na firmowym koncie, nie obowiązuje zasada kwoty wolnej od zajęcia. Komornik może zająć wszystkie pieniądze, oprócz tych potrzebnych na wypłaty dla pracowników oraz składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (jeśli dłużnik zatrudnia pracowników). Warto wiedzieć jednak, że zajęcie jest możliwe jedynie po uzyskaniu przez wierzyciela tytułu wykonawczego. Na jego podstawie komornik może rozpocząć procedurę windykacyjną i dokonać zajęcia.

Jeśli pan Andrzej prowadzi działalność pod szyldem spółki (np. spółki z o.o.), komornik nie zajmie pieniędzy zgromadzonych na firmowych kontach. Zgodnie z prawem spółki stanowią bowiem odrębne od udziałowców podmioty, a firmowe środki należą do nich samych, a nie do wspólników. Nie oznacza to jednak, że w przypadku zadłużenia wspólników spółek wierzyciele są zupełnie bezradni. Sposób działania w takich okolicznościach zależy przede wszystkim od rodzaju spółki i co za tym idzie – jej konstrukcji prawnej. Z całą pewnością można jednak uzna

, że droga do wyegzekwowania należności z majątku firmy lub udziału dłużnika w zyskach spółki jest zdecydowanie bardziej kręta i wyboista, niż ma to miejsce w przypadku jednoosobowej działalności.

Reasumując, komornik może przejąć firmę przedsiębiorcy wyłącznie wtedy, jeśli jest to jednoosobowa działalność gospodarcza. W przypadku spółek jego możliwości są mocno ograniczone, a (kręte i często żmudne) drogi do osiągnięcia celu są uwarunkowane konstrukcją spółki i przepisami regulującymi jej działalność. Zawsze jednak dłużnik musi się liczyć z tym, że zostanie dopisany przez wierzycieli do Rejestru Dłużników BIG.

Czym jest Rejestr Dłużników BIG?

Rejestr Dłużników BIG to rejestr prowadzony przez Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor. Zawiera on negatywne informacje gospodarcze — informacje o przeterminowanym zadłużeniu osób i firm. Wierzyciel może umieścić dane dłużnika w rejestrze po spełnieniu określonych prawem wymagań:

• kwota długu nie może być niższa niż 200 zł (w przypadku konsumentów) i 500 zł (w przypadku firm);

• od terminu płatności musi upłynąć co najmniej 30 dni;

• co najmniej miesiąc przed dokonaniem wpisu wierzyciel musi dostarczyć dłużnikowi (wysłać listem poleconym lub dostarczyć osobiście ustawowe wezwanie do zapłaty z informacją o planowanym wpisie do rejestru BIG.

Co ważne, dłużnik nie może samodzielnie usunąć swoich danych z bazy. Może to zrobić wyłącznie wierzyciel, dopiero po spłacie długu. Dopóki nie ureguluje swojego zobowiązania, naraża się więc na negatywne konsekwencje kłopotliwego wpisu. Wśród najbardziej powszechnych znajdują się: niemożność wzięcia kredytu, podpisania umowy leasingowej, czy problemy przy zawieraniu transakcji z nowymi kontrahentami. Większość instytucji i coraz więcej przedsiębiorców przed podpisaniem umowy handlowej zagląda bowiem do bazy BIG, weryfikując wiarygodność płatniczą potencjalnego partnera.