Czy komornik może zająć rzeczy nienależące do dłużnika?

2021-09-10

Egzekucja komornicza jest ostatnim etapem procesu windykacji długu. W artykule wyjaśnimy, kiedy do niej dochodzi. Podpowiemy także, czy komornik może zająć rzeczy nienależące do dłużnika.

Jeśli mimo upływu terminu spłaty płatnik nie wywiązuje się ze swoich obowiązków płatniczych, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że wierzyciel rozpocznie proces windykacji długu. Jego pierwszym etapem będzie windykacja miękka – działania mające na celu ugodowe rozwiązanie sprawy i zmotywowanie dłużnika do zwrotu środków bez udziału sądu. Mogą to być telefony, maile przypominające o płatności, a także oficjalne wezwania do zapłaty wysyłane listem poleconym. Jeśli te działania nie przyniosą oczekiwanych rezultatów,wierzyciel podejmie bardziej radykalne kroki – wpisze dane nieuczciwego płatnika do rejestru dłużników prowadzonego przez Biuro Informacji Gospodarczej, wystąpi na drogę sądową, a następnie – po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego opatrzonego klauzulą wykonalności–zleci komornikowi realizację egzekucji komorniczej.

Czym jest egzekucja komornicza?

Egzekucja komornicza to ogół działań realizowanych przez komornika,mających na celu przymusowe zaspokojenie roszczeń wierzyciela z majątku dłużnika. Realizując egzekucję, komornik może zająć m.in.:

• zgromadzone na kontach bankowych dłużnika pieniądze;

• część wynagrodzenia dłużnika z tytułu umowy o pracę;

• część lub całość wynagrodzenia z tytułu umów cywilnoprawnych;

• część renty, emerytury oraz dochodów z innych tytułów,

• należące do dłużnika ruchomości (np. samochód) i nieruchomości (np. mieszkanie).

Co jednak z rzeczami, które nie należą tylko do dłużnika (np. są przedmiotem współwłasności)? Czy komornik może je zająć? Jako główną zasadę można przyjąć, że komornik nie może zająć rzeczy,która nie jest własnością dłużnika. W szczególnych,określonych prawem okolicznościach może jednak do tego dojść.

Ruchomości w mieszkaniu dłużnika

Jeśli dłużnik jest najemcą mieszkania, prawo daje komornikowi możliwość zajęcia znajdujących się w nim ruchomości,nawet jeśli nie należą do dłużnika,lecz do wynajmującego. W toku czynności komornik nie bada bowiem własności rzeczy, a przesłanką zajęcia ruchomości jest faktyczne władztwo nad rzeczą. Realizując egzekucję komornik stwierdza jedynie, że określone ruchomości znajdują się w mieszkaniu, w którym dłużnik zamieszkuje. Taka sama zasada obowiązuje dla innych ruchomości, które znajdują się w posiadaniu dłużnika. W takich okolicznościach może on więc zająć auto, motocykl czy rower, którymi jeździ nieuczciwy płatnik lub które znajdują się w jego garażu, nawet jeśli nie należą do niego. W sytuacji odwrotnej, tzn. gdy to dłużnik oddał osobie trzeciej rzeczy ruchome, komornik je może zająć, jeśli osoba trzecia wyraża na to zgodę albo przyznaje, że ruchomość stanowi własność dłużnika.

Ważne:osoby trzecie – właściciele przedmiotów,które zajął komornik – mogą dochodzić swoich praw. Aby odzyskać zajęty przedmiot, winny wezwać wierzyciela do jego zwolnienia a następnie – wnieść powództwo interwencyjne do sądu powszechnego wraz z dowodami wskazującymi na przysługiwanie prawa własności rzeczy.

Zajęcie komornicze a współwłasność

Czy komornik może zająć przedmiot (np. auto) będący przedmiotem współwłasności dłużnika i innych konsumentów?Jak wskazuje Art. 846 Kodeksu postępowania cywilnego: „§ 1.Egzekucja z ułamkowej części rzeczy ruchomej będącej wspólną własnością kilku osób odbywa się w sposób przewidziany dla egzekucji z ruchomości, z zastrzeżeniem, że sprzedaży podlega tylko udział dłużnika”. W praktyce oznacza to, że w toku egzekucji komornik ma prawo zająć przedmiot będący przedmiotem współwłasności, a następnie go spieniężyć (np. na licytacji komorniczej). Co ważne, sprzedaży podlega wyłącznie udział dłużnika. Potencjalny nabywca kupuje więc jedynie określoną część przedmiotu.

Zajęcie komornicze a małżeńska wspólnota majątkowa

Czy w przypadku długów małżonka komornik może zająć mieszkanie, w którym ten mieszka wspólnie z żoną?

Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia ruchomości, jak i nieruchomości wchodzącej w skład małżeńskiego majątku wspólnego. Na podstawie tytułu wykonawczego przeciwko jednemu małżonkowi komornik może dokonać tylko zajęcia rzeczy – do przeprowadzenia dalszych czynności egzekucyjnych potrzebuje również uzyskania tytułu wykonawczego wobec drugiego małżonka. Sąd nada taki tytuł wtedy, jeśli wierzyciel wykaże, że wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.

Zajęcie komornicze a wpis do bazy BIG

Czy zajęcie komornicze automatycznie skutkuje wpisem danych dłużnika do bazy BIG?

Prawo nie nakłada na wierzycieli obowiązku wpisania danych dłużnika do bazy BIG na żadnym etapie prowadzenia działań windykacyjnych. Mogą oni zdecydować o dokonaniu wpisu na czarną listę już na etapie miękkiej windykacji, o ile spełniają określone w ustawie o BIG warunki. Takie działanie zwiększa prawdopodobieństwo, że dłużnik ureguluje dług, a stresujące i kosztowne działania sądowo-egzekucyjne okażą się niepotrzebne.