Umowa ustna - Jak udowodnić, jak wpisać do Rejestru Dłużników

2024-05-07

Spis treści

1. Umowa ustna: czy jest wiążąca?
2. Umowa ustna a pisemna: dlaczego warto "mieć to na piśmie"?
3. Umowa ustna a brak zapłaty: co możesz zrobić?
4. Umowa ustna: jak udowodnić, że została zawarta?
5. Umowa ustna a zgłoszenie do Rejestru Dłużników: czy to możliwe?

Umowa z klientem została w formie ustnej, a dłużnik nie wywiązuje się z uzgodnionego zobowiązania? Nie wszystko stracone! Takie porozumienie również jest ważne, choć udowodnienie jego istnienia jest trudniejsze niż tego w formie pisemnej. Co możesz zrobić w takiej sytuacji? Podpowiadamy.

Umowa ustna: czy jest wiążąca?

Czy umowa ustna jest ważna? Tak. Tę kwestię reguluje Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 353 k.c., strony mają prawo do dowolnego kształtowania stosunków prawnych. A to oznacza, że w większości przypadków pisemne zawarcie umowy jest alternatywą, a nie obowiązkiem.

Z tej opcji oczywiście warto skorzystać, ponieważ treść porozumienia na piśmie i podpisana przez obie strony jest "żelaznym dowodem". Łatwo po nią sięgnąć, np. gdy trzeba dochodzić swoich praw.

Niemniej jednak, gdy w grę wchodzi umowa ustna, Kodeks cywilny wyraźnie wskazuje, że taka forma jest wiążąca i skuteczna. W ten sposób mogą być zawarte np.:

• umowa sprzedaży (z wyłączeniem m.in. umowy sprzedaży nieruchomości, która musi być przeprowadzona w formie aktu notarialnego);
• umowa pożyczki na kwotę do 1 000 zł;
• umowa o świadczenie usług.

Ustnie nie można jednak zawrzeć m.in. umowy na wykonanie prac budowlanych czy też umowy o pracę.

Umowa ustna a pisemna: dlaczego warto "mieć to na piśmie"?

W większości sytuacji na pytanie "czy umowa ustna jest wiążąca" przepisy prawa odpowiadają: tak. Warto jednak zadać sobie kolejne: czy umowa ustna w polskim prawie zabezpiecza interesy stron. Tu już niekoniecznie. O wiele łatwiej jest podnieść zarzut jej nieważności.

Pisemna umowa:

• pozwala na łatwe udowodnienie swoich racji, bo jest "fizycznym" potwierdzeniem ustaleń;
• umożliwia zweryfikowanie wszystkich uzgodnień między stronami: zostały opisane, więc jest niewielka przestrzeń na jakiekolwiek nieporozumienia;
• stanowi dowód w sprawie i potwierdzenie autentyczności czynności prawnej.

Dlatego lepiej wystrzegać się zawarcia umowy ustnej i, zawsze gdy to możliwe, zachować formę pisemną.

Umowa ustna a brak zapłaty: co możesz zrobić?

Masz zawartą umowę w formie ustnej, a dłużnik nie wywiązał się z jej ustaleń i nie płaci? Możesz dochodzić swoich praw, podobnie jak wtedy, gdy spiszesz warunki i dysponujesz podpisanym dokumentem.

Możesz więc np.:

• wysłać dłużnikowi wezwanie do zapłaty;
• skierować sprawę do sądu;
• po spełnieniu pewnych warunków możesz zgłosić dłużnika do bazy BIG InfoMonitor

Umowa ustna: jak udowodnić, że została zawarta?

Jeśli Twoja sprawa trafi do sądu, na Tobie spoczywa obowiązek udowodnienia, że umowa sprzedaży lub inne porozumienie w formie ustnej były zawarte. Masz kilka opcji.

Potwierdzenie zawarcia umowy ustnej przez świadków

Pierwsza strategia, po którą możesz sięgnąć, to dowód z zeznań świadków. Umowa ustna została zawarta w obecności osób trzecich? To może pomóc. Pamiętaj jednak, że nie zawsze można skorzystać z tej możliwości podczas sprawy sądowej. Aby tak się stało, a wymagana forma umowy była wskazana w przepisach, musi zajść co najmniej jedna z czynności:

1. druga strona musi wyrazić zgodę na dopuszczenie takiego dowodu;
2. jesteś konsumentem i wchodzisz w spór z przedsiębiorcą (np. zostało zlecone wykonanie remontu firmie budowlanej, ta wzięła zaliczkę, ale nie wywiązała się z umowy ustnej);
3. dysponujesz dokumentem, który uprawdopodabnia fakt dokonania czynności prawnej.

Warto spróbować zgłosić świadka zawarcia umowy. To sposób na zwiększenie szans powodzenia w dochodzeniu swoich racji.

Wniosek o przesłuchanie stron

Wniosek o przesłuchanie stron może zostać złożony na takich samych zasadach jak ten o dopuszczenie dowodu w postaci zeznań świadków.

Dokumenty potwierdzające, że umowa ustna jest wiążąca

Nie udało Ci się spisać z drugą stroną umowy na piśmie w tradycyjnej formie, ale wymienialiście korespondencję? To może być dowód w sprawie. Przejrzyj maile, SMS-y czy wiadomości w komunikatorach typu WhatsApp i zobacz, czy nie znajdują się w nich informacje odnośnie do Waszej umowy ustnej. Może zdarzyło się negocjować kwotę do zapłaty albo termin wykonania usługi w jednej z tych form? Pamiętasz konwersację na piśmie z dłużnikiem o uregulowaniu należności, w której on odpisał, np. obiecując oddanie pieniędzy? Jeżeli tak, warto zaprezentować te rozmowy do celów dowodowych.

Umowa ustna a zgłoszenie do Rejestru Dłużników: czy to możliwe?

Chociaż umowa ustna jest tak samo ważna jak ta zawarta na piśmie, to w praktyce stwarza wierzycielowi więcej problemów. Jest tak np. wówczas, gdy chcesz zgłosić na podstawie takiej formy umowy dłużnika do rejestru BIG. Jeśli jesteś przedsiębiorcą, Twoja firma wykonała zlecenie na podstawie umowy ustnej i na przykład wystawiła fakturę, którą zaakceptował Twój kontrahent (chociażby np. w mailu), to możesz wpisać dłużnika do Rejestru Dłużników na podstawie takiej relacji biznesowej. Musisz tylko pamiętać, aby spełnić warunki ustawy, czyli na miesiąc przed wpisaniem wyślesz do dłużnika ustawowe wezwanie do zapłaty, w którym zawarte będzie ostrzeżenie o zamiarze dokonania wpisu, a dług kontrahenta wynosi co najmniej 200 zł (w przypadku konsumenta) lub 500 zł (przedsiębiorcy).

Jeśli jesteś osobą fizyczną, możesz wpisać dłużnika wyłącznie po uzyskaniu tytułu wykonawczego wydanego przez sąd.

Masz tytuł wykonawczy? W takim razie niezależnie czy jesteś przedsiębiorcą czy konsumentem:

1. wejdź na big.pl;
2. zarejestruj się na wybranym portalu dla biznesu lub dla klientów indywidualnych;
3. podpisz umowę z BIG InfoMonitor (umowa na przekazywanie informacji o długach musi mieć formę pisemną);
4. wyślij dłużnikowi wezwanie do zapłaty listem poleconym - powinna się w nim znaleźć informacja o zamiarze zgłoszenia dłużnika do BIG – wzór wezwania znajdziesz w systemie BIG InfoMonitor, w którym możesz również zlecić jego wysyłkę
5. odczekaj 14 dni i dokonaj zgłoszenia.

Podsumowując, gdy została zawarta umowa ustna, dochodzenie swoich praw jest trudniejsze, ale nadal możliwe. Wykorzystaj więc wszystkie dostępne środki, aby odzyskać należne pieniądze. Powodzenia.