Ulga na złe długi – jak odzyskać podatek z niezapłaconych faktur?

2021-03-08

Jak wynika z danych udostępnionych przez BIG InfoMonitor, w pierwszym kwartale 2021 roku ok 40% przedsiębiorstw zmagało się z 60-dniowymi opóźnieniami w płatnościach. Brak płatności może potężnie zaburzyć płynność finansową i skutkować zaległościami podatkowymi. Sprawdźmy, jak odzyskać VAT i podatek dochodowy od niezapłaconych faktur.

Wnioski z cyklicznego badania wśród MŚP dla Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor wskazują, że pandemia odcisnęła bolesne piętno na terminowych płatnościach. 40% badanych ubolewa, że w ostatnich sześciu miesiącach część ich zleceniodawców nie płaciła zobowiązań nawet 60 dni po terminie, a ponad połowa wskazywała na opóźnienia ponad 30-dniowe.

Konsekwencje nieterminowych płatności

Długie opóźnienia w spłacie mogą potężnie zaburzyć płynność finansową. Mimo że przedsiębiorca nie otrzymał należnych mu środków, musi się przecież wywiązać z własnych zobowiązań finansowych – względem kontrahentów, pracowników i przede wszystkim instytucji podatkowych. Zwłaszcza że zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem spoczywa na nim obowiązek odprowadzenia należnego podatku VAT i podatku dochodowego od dokonanej sprzedaży – także w sytuacji, kiedy kontrahent spóźnia się z płatnością. Skutecznym sposobem na odzyskanie podatków z niezapłaconych faktur może być jednak wykorzystanie mechanizmu ulgi na złe długi.

Ulga na złe długi – czym jest?

Ulga na złe długi to rodzaj preferencji podatkowej, który pozwala odzyskać uiszczony uprzednio podatek z faktur, które nie zostały opłacone przez nierzetelnego kontrahenta.

Przykład. Jeśli Twój kontrahent zwleka z płatnością faktury, nie zwalnia Cię to z obowiązku uiszczenia podatku dochodowego i podatku VAT od figurującej na tej fakturze kwoty. Jeśli jednak opłacisz podatki i spełnisz określone ustawą kryteria, będziesz mógł odzyskać wpłacone fiskusowi pieniądze.

Ulga na złe długi – VAT i podatek dochodowy

Do końca 2019 roku przedsiębiorcy mogli skorzystać z ulgi na złe długi jedynie w przypadku podatku VAT. Od 1 stycznia 2020 r. mechanizm obowiązuje także dla podatku dochodowego. Ulga na złe długi pozwala więc odzyskać zarówno uiszczony do urzędu podatek VAT, jak i podatek dochodowy.

Kto może skorzystać z ulgi na złe długi?

Z ulgi na złe długi mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy chcą odzyskać podatek VAT i podatek dochodowy z niezapłaconych faktur. Ulga obejmuje mikroprzedsiębiorców, firmy z sektora MŚP i duże przedsiębiorstwa. Warunkiem jest opóźnienie płatności o co najmniej 90 dni, licząc od dnia upływu daty płatności wskazanej na fakturze lub w umowie oraz konieczność spełnienia dodatkowych kryteriów.

Aby przedsiębiorca mógł skorzystać z ulgi na gruncie podatku VAT:

• obie strony powinny być czynnymi podatnikami VAT;

• na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego, likwidacyjnego;

• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Jednocześnie należy wskazać, że 15 października 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie polskiej ulgi na nieściągalne wierzytelności w VAT (C-335/19). Z wyroku tego wynika, że pomimo brzmienia przepisów polskiej ustawy o VAT, skorzystać z ulgi na złe długi można również wtedy, gdy dłużnik znajduje się w trakcie postępowania upadłościowego/likwidacyjnego. Ponadto Trybunał stwierdził, że niezgodne z zasadami unijnymi było również wprowadzenie wymogu w zakresie statusu dłużnika jako zarejestrowanego podatnika VAT czynnego. Według TSUE formalności, jakie muszą spełnić przedsiębiorcy, aby skorzystać z prawa do obniżenia podstawy opodatkowania VAT, powinny ograniczać się do wykazania, że po zawarciu transakcji zapłata części lub całości wynagrodzenia nie zostanie otrzymana.

Aby przedsiębiorca mógł skorzystać z ulgi na gruncie podatku dochodowego:

• na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego, likwidacyjnego, restrukturyzacyjnego;

• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona;

• dochody z działalność wierzyciela i dłużnika, którzy są stronami transakcji handlowej, muszą być opodatkowane na terytorium Polski.

Jak w praktyce skorzystać z ulgi?

Aby skorzystać z ulgi na złe długi i odzyskać podatek VAT z nieopłaconych faktur, upewnij się, że spełniasz wszystkie wskazane ustawą warunki. Jeśli tak – możesz dokonać pomniejszenia należnego podatku o wartość wynikającą z nieopłaconej przez kontrahenta faktury. Niezbędnym krokiem jest także poinformowanie naczelnika skarbowego o wykonanej korekcie poprzez wypełnienie załącznika VAT-ZD do składanego JPK_V7.

Możesz również odzyskać zapłacony podatek dochodowy z nieopłaconych faktur. W takiej sytuacji należy zmniejszyć podstawę opodatkowania w zeznaniu rocznym podatku dochodowego lub w okresie wyliczenia zaliczek na podatek dochodowy, o zaliczaną do jego przychodów należnych – wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego, której dłużnik nie uregulował. Obowiązkiem dłużnika jest natomiast zwiększenie podstawy opodatkowania o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość tego zobowiązania.