Jak sprawdzić czy firma jest płatnikiem VAT?

2022-12-06

Spis treści

1. Dlaczego warto to sprawdzać?
2. Gdzie to sprawdzić i co to jest „biała lista VAT”?
3. Czy nie bycie „płatnikiem VAT” jest podejrzane?
4. Komu zwolnienie z VAT nie przysługuje?

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i przyjmujesz faktury od kontrahentów, musisz wiedzieć czy są płatnikami podatku VAT a jeśli są, czy są także na tzw. białej liście VAT. Zdarza się, że przedsiębiorcy wychodzą z założenia, że jeśli ktoś prowadzi biznes, to na pewno jest płatnikiem VAT. Rzeczywiście przedsiębiorców nie będących płatnikami VAT jest mniejszość, po pierwsze dlatego, że prowadzenie biznesu z podatkiem VAT opłaca się ze względu na możliwość odliczenia podatku od zakupów, po drugie firmy wolą współpracować z płatnikami VAT, bo dzięki temu mogą go kompensować, a po trzecie wreszcie, co do zasady ustawodawca wymaga płacenia VAT i w niewielkim zakresie zwalnia z tego podmioty gospodarcze. Są też branże, w których nie można otrzymać takiego zwolnienia i zawsze rozpoczynając pewne rodzaje działalności, od razu trzeba być VAT- owcem.

Dlaczego warto to sprawdzać?

Jeśli okaże się, że kontrahent nie jest płatnikiem VAT, to nie będzie można odliczyć podatku VAT od jego faktury. Prawo nakłada obecnie na przedsiębiorców konieczność sprawdzania tego samodzielnie. W taki oto prosty sposób, nakładając taki obowiązek, państwo zmniejszyło liczbę oszustów, nie angażując do tego swojego aparatu.

Gdzie to sprawdzić i co to jest „biała lista VAT”?

Biała lista podatników VAT to inaczej wykaz podmiotów gospodarczych zarejestrowanych jako podatnicy VAT, który służy firmom do sprawdzania wiarygodności kontrahentów. Przed wykonaniem płatności z tytułu faktury VAT, konieczne jest sprawdzanie na białej liście, czy dostawca jest czynnym podatnikiem tego podatku. Zgodnie z ustawą, płatność za taką fakturę powinna się odbyć wyłącznie na numer rachunku bankowego znajdujący się na białej liście.

Wykaz podatników VATjest po prostu elektroniczną bazą danych, w dodatku ogólnodostępną i darmową.

Można ją znaleźć tutaj:

• BIP MF - https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka

• Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) - https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/

Biała lista pozwala przede wszystkim na sprawdzenie:

• czy twój kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT

• dlaczego twojemu kontrahentowi odmówiono rejestracji, wykreślono go z rejestru lub przywrócono zarejestrowanie jako podatnika VAT

• numeru rachunku bankowego, na jaki powinieneś zapłacić swojemu kontrahentowi.

Co ważne baza ta umożliwia weryfikację statusu kontrahenta na wybrany dzień i uwzględnia dane z pięciu lat wstecz.

Warto sprawdzać kontrahenta na białej liście, bo jeśli okaże się, że jednak nie jest on podatnikiem VAT konsekwencje mogą być nieprzyjemne. Przy analizie Jednolitych Plików Kontrolnych (JPK-VAT) Urząd Skarbowy nie tylko upomni się o odliczony VAT, ale także od tego zobowiązania naliczy odsetki od zaległości podatkowych.

Czy nie bycie „płatnikiem VAT” jest podejrzane?

Nie jest podejrzane, ale dla niektórych firm może być kłopotliwe. Zwłaszcza przy wyższych kwotach firmy wolą współpracować z płatnikami VAT, bo dzięki temu mogą odliczyć sobie VAT. W przypadku faktury bez VAT, nabywca może wpisać taką fakturę w koszty, ale nie może odliczyć VAT. Taka faktura zmniejszy więc jedynie należny podatek dochodowy (PIT lub CIT).

Płacenie podatku VAT niektórym firmom się jednak po prostu nie opłaca. Dotyczy to zwłaszcza tych, który mają niewielkie obroty, albo ich klientami są osoby prywatne (małe sklepy, zakłady usługowe). Doliczony VAT pogarsza ich konkurencyjność. VAT, jak już napisałam wyżej, ma większe znaczenie przy rozliczaniu między firmami czyli B2B. Jeśli firma jest mała, konieczność prowadzenia rejestru VAT jest dla niej niepotrzebnym obciążeniem, zwłaszcza jeśli w rozliczeniach podatkowych korzysta z ryczałtu.

Dla takich podatników wprowadzono ułatwienie, czyli tzw. „podmiotowe zwolnienie z podatku VAT. W roku 2022 dotyczy to przedsiębiorców, których roczny obrót nie przekracza w złotych równowartości 40 000 EUR. Kwotę tą należy przeliczyć po średnim kursie NBP z dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, co daje umownie 200 000 zł. Można z niego skorzystać rozpoczynając działalność gospodarczą. Mechanizm jest prosty - ulga wygasa samoistnie po przekroczeniu wskazanego przychodu w danym roku. Jeśli przychody firmy zmieszczą się w limicie rocznym, wówczas zwolnienie przysługuje także w roku następnym.

Jest jeszcze zwolnienie przedmiotowe, ze względu na charakter prowadzonej działalności zgodnie z art. 43 ust, 1 ustawy o VAT. Dotyczy to np. usług lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, psychologów, nauczycieli, czy niektórych usług finansowych.

Komu zwolnienie z VAT nie przysługuje?

Bez względu na wielkość obrotów w firmie, są działalności, które zawsze muszą być opodatkowane VAT. Lista jest wymieniona w załączniku nr 12 do ustawy o VAT i są tam między innymi: usługi prawnicze, doradztwa (np. PR, księgowość), ściągania długów, sprzedaży dot. terenów budowlanych, komputerów, pojazdów samochodowych, urządzeń elektrycznych, towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i używanych samochodów osobowych..