Na czym polega przejęcie długu?

2024-03-05

Spis treści

1. Co to jest przejęcie długu?
2. Umowa o przejęcie długu: kto ją zawiera?
3. Czym skutkuje zmiana dłużnika w procesie przejęcia długu?
4. Co zrobić, żeby forma umowy o przejęcie długu była ważna z prawnego punktu widzenia?

Czy wiesz, że Kodeks cywilny przewiduje możliwość przejęcia długu przez osobę trzecią? Takie rozwiązanie może być wsparciem dla dłużników, którzy mają problem ze spłatą zobowiązania. Zobacz, na czym dokładniej polega przejęcie długu, jak przeprowadzić taką procedurę i jakie niesie ona za sobą konsekwencje.

Co to jest przejęcie długu?

Przejęcie długu jest instytucją prawną, w ramach której osoba trzecia (nazywana przejemcą) może wstąpić w miejsce dłużnika na mocy stosownej umowy. Tym samym bierze na siebie wszystkie zobowiązania związane z daną wierzytelnością, a dłużnik pierwotny jest od nich w pełni uwolniony.

Co ważne, zawierana umowa może dotyczyć zarówno już istniejącego długu, jak i przyszłych zobowiązań. Proces ten odnosi się do zobowiązań cywilnoprawnych. Może być również zastosowany np. wówczas, gdy ktoś kupuje mieszkanie obarczone długami. W takiej sytuacji potrzebne są odpowiednie zapisy w umowie o przeniesienie własności nieruchomości. Na ich mocy uznaje się przejęcie długów przez nabywcę, a także wzięcie odpowiedzialności np. za hipotekę ciążącą na lokalu.

Kwestie związane z przejęciem długu regulują artykuły 519 - 522 Kodeksu cywilnego. W przepisach można znaleźć kluczowe zasady odnośnie do kroków, które trzeba wykonać, aby przeprowadzić tę procedurę.

Umowa o przejęcie długu: kto ją zawiera?

Zgodnie z przepisami, przejęcie długu wymaga zawarcia umowy na piśmie. Kto jednak powinien są spisać? W tej relacji prawnej występują trzy podmioty:

• dłużnik pierwotny, czyli osoba, która ma zobowiązanie wobec wierzyciela;
• przejmujący dług, a zatem osoba chcąca wziąć na siebie obowiązek zapłaty;
• wierzyciel.

W efekcie przejęcie długu może nastąpić na mocy jednej z dwóch umów.

Pierwsza opcja to zawarcie umowy o przejęcie długu między wierzycielem a osobą trzecią, która chce wziąć na siebie zobowiązania. W takiej sytuacji dodatkowo wymagana jest zgoda dotychczasowego dłużnika na takie rozwiązanie.

Druga opcja to umowa zawarta między dotychczasowym dłużnikiem a przejmującym zobowiązanie. Wówczas wymagana jest zgoda wierzyciela na przejęcie długu.

Warto podkreślić, że oświadczenie o zgodzie na przejęcie długu może zostać złożone przez dłużnika pierwotnego/wierzyciela którejkolwiek ze stron.

Czym skutkuje zmiana dłużnika w procesie przejęcia długu?

Kiedy opisana powyżej procedura zostanie przeprowadzona:

osoba pierwotnie zadłużona zostaje zwolniona z długu i de facto nie ma już z nim nic wspólnego;

nowy dłużnik wstępuje w stosunek prawny przejętego długu. To oznacza, że może podnosić przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które miał jego "poprzednik". Wyjątkiem jest zarzut potrącenia z wierzytelności dłużnika dotychczasowego. Przejemca nie może więc oczekiwać, że dług zostanie spłacony ze zobowiązania finansowego, które ktoś ma wobec dłużnika dotychczasowego (tzw. instytucja trzeciodłużnika).

Co istotne, z chwilą przejęcia długu wygasają zabezpieczenia umowne wierzytelności, np. poręczenie, zastaw rejestrowy lub finansowy, hipoteka czy hipoteka morska. Nie dzieje się tak jedynie w przypadku, kiedy przejemca długu albo poręczyciel wyrażą zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia. Nie wygasają natomiast zastaw ani hipoteka ustawowa lub sądowa (przymusowa), z tytułu których odpowiada osoba trzecia.

Co zrobić, żeby forma umowy o przejęcie długu była ważna z prawnego punktu widzenia?

Aby umowa przejęcia długu była ważna, powinna ona spełniać wszystkie wymogi prawne.

• Po pierwsze, taka umowa musi zostać sporządzona na piśmie. Wszelkie ustalenia werbalne nie mają mocy prawnej.
• Po drugie, zgoda dłużnika lub wierzyciela (w zależności od tego, jak jest zawierana umowa) również powinna zostać spisana w postaci oświadczenia. Może ono zostać złożone którejkolwiek ze stron.

Uwaga! Jeżeli dłużnik pierwotny albo wierzyciel nie wyrażą zgody na przejęcie długu, nie ma mowy o skuteczności umowy. Każda ze stron musi zaakceptować to, że będzie miał miejsce taki proces.

Jak powinna wyglądać zgoda wierzyciela/dłużnika pierwotnego na przejęcie długu?

Zgoda na przejęcie zadłużenia ma postać oświadczenia pisemnego. W tym dokumencie wierzyciel lub dłużnik pierwotny muszą wyraźnie napisać, że wyrażają zgodę na przejęcie konkretnego długu. Powinien on zostać dokładnie opisany. Należy zatem wskazać:

• kiedy powstał przejmowany dług;
• na mocy jakiej umowy;
• kim są jego strony;
• na jaką kwotę opiewa zobowiązanie;
• od kiedy dług jest wymagalny.

Oświadczenie powinno zawierać także datę i podpis.

Jak powinna wyglądać umowa o przejęcie długu?

W umowie o przejęcie długu powinny się znaleźć:

• data i miejsce spisania;
• dane obu stron;
• przedmiot umowy - tj. dokładny opis wierzytelności, której tyczy się przejęcie zadłużenia;
• zobowiązanie przejemcy do wstąpienia w miejsce poprzedniego dłużnika;
• zobowiązanie wierzyciela do uwolnienia poprzedniego dłużnika od zobowiązania pod warunkiem przejęcia go przez przejemcę.

Wierzyciel może także wyznaczyć wobec osoby mającej przejąć dług datę jego spłaty (tj. datę spełnienia świadczenia). W umowie może też być odpowiedni termin, w jakim musi zostać przedstawione oświadczenie o zgodzie na tę procedurę. Jeżeli jeden z tych warunków nie zostanie spełniony, umowa będzie bezskuteczna.

Podsumowując, przejęcie zadłużenia to stosunkowo łatwa do przeprowadzenia procedura. Wszystkie jej strony muszą mieć jednak świadomość swoich praw i obowiązków, które wynikają z zawartej umowy.